Ο φυσιολογικός τοκετός είναι μια απόλυτα φυσιολογική και υγιής διαδικασία που συμβαίνει στη ζωή μιας γυναίκας και δεν πρέπει να προκαλεί άγχος. Με τον όρο "φυσιολογικός τοκετός" εννοείται η φυσιολογική διαδικασία κατά την οποία γίνεται έξοδος του εμβρύου από τη μήτρα μέσω του κόλπου μετά από διαστολή του τραχηλικού στομίου. Στις μέρες μας ο φυσιολογικός τοκετός είναι υποβοηθούμενος από το γιατρό και το εξειδικευμένο προσωπικό του μαιευτηρίου και με τα μέσα που προσφέρει η σύγχρονη μαιευτική γίνεται ακόμα πιο ασφαλής τόσο για τη μητέρα όσο και για το έμβρυο. Ο φυσιολογικός τοκετός δεν είναι προσωπική υπόθεση μόνο της μητέρας. Και το έμβρυο καταβάλλει εξίσου μεγάλη προσπάθεια κατά την έξοδό του. Είναι μια μεγαλειώδης προσπάθεια και των δύο μέχρι το τελικό αποτέλεσμα και δεν παύει να είναι από τα πιο δυνατά συναισθήματα στη ζωή μιας μητέρας.

Όταν πλησιάζει η σημαντική στιγμή του τοκετού η ανησυχία των περισσότερων γυναικών είναι μεγάλη και γι αυτό έχουν την ανάγκη να καθησυχάζονται συχνά από τον γιατρό τους για το αν άρχισε ο τοκετός ή όχι. Ο τοκετός ξεκινά διαφορετικά σε κάθε γυναίκα. Θα πρέπει να καλέσετε τον γιατρό σας σε περίπτωση που:

·         Οι συσπάσεις είναι κάθε 10 λεπτά

·         Έχετε ρήξη υμένων (σπάνε τα νερά) ειδικά αν αυτά δεν είναι διαυγή

·         Έχετε κολπική αιμόρροια ή αιματηρή βλέννη

Αν έχετε οποιοδήποτε σύμπτωμα που σας ανησυχεί, μη διστάσετε να ενημερώσετε τον γιατρό σας οποιαδήποτε ώρα της ημέρας ή της νύχτας.

Πηγαίνοντας στο νοσοκομείο πάρτε μαζί σας τα πράγματα που έχετε ετοιμάσει από πριν. Πηγαίνετε στην παραλαβή του νοσοκομείου και εκεί ο γιατρός ή η μαία θα ακούσει την καρδιά του εμβρύου για να βεβαιωθεί ότι όλα πάνε καλά. Θα γίνει γυναικολογική εξέταση ώστε να εκτιμηθεί το πάχος, η υφή και η διαστολή του τραχήλου σας. Θα σας κάνουν περιποίηση των γεννητικών οργάνων και θα φορέστε ένα νυχτικό. Μετά, η νοσοκόμα θα σας συνοδεύσει σε ένα δωμάτιο στο οποίο βρίσκεται ο καρδιοτοκογράφος με το οποίο μετρώνται οι συστολές της μήτρας και οι χτύποι της καρδιάς του εμβρύου.

Η διάρκεια του τοκετού διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα και εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Η μέση διάρκεια του πρώτου τοκετού είναι 12 έως 14 ώρες, ενώ στους επόμενους διαρκεί λιγότερο. Συνήθως οι γυμνασμένες γυναίκες γεννούν πιο σύντομα. Επίσης παράγοντες που αφορούν το έμβρυο και τις σχέσεις του με τη λεκάνη της μητέρας αυξάνουν ή ελαττώνουν τη διάρκεια του τοκετού. Τέτοιοι παράγοντες είναι το μέγεθος του εμβρύου σε σύγκριση με τις διαστάσεις της λεκάνης. Επίσης σημαντικός παράγοντας στην εξέλιξη του τοκετού είναι η ποιότητα του τραχήλου εάν δηλαδή ο τράχηλος είναι σκληρός ή μαλακός και το πόσο συχνά έρχονται και το πόσο διαρκούν οι ωδίνες της μήτρας.

Κάθε τοκετός περιλαμβάνει τρία στάδια, το στάδιο της διαστολής, το στάδιο της εξώθησης και το στάδιο της υστεροτοκίας.

Πριν αρχίσουν αυτά τα κάθε αυτού στάδια του τοκετού υπάρχει ένα στάδιο προπαρασκευαστικό . Η διάρκεια αυτού του σταδίου είναι από 2 έως 4 εβδομαδες. Στη διάρκεια αυτών των εβδομάδων το γεννητικό σύστημα προετοιμάζεται για τον επερχόμενο τοκετό. Κατά τη διάρκεια του προπαρασκευαστικού σταδίου εμφανίζονται χαρακτηριστικά πονάκια ( νόθες ωδίνες). Τα πονάκια αυτά εντοπίζονται κυρίως στο κάτω μέρος της κοιλιάς (ως πόνοι αρχής περιόδου), χωρίς περιοδική επανάληψη, δηλαδή δεν επαναλαμβάνονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Τα πονάκια αυτά βοηθούν το έμβρυο να πάρει την τελική του θέση και μαλακώνουν και εξαλείφουν τον τράχηλο( μείωση του πάχους του τραχήλου). Πολλές φορές οι γυναίκες που γεννάνε για πρώτη φορά νομίζουν πως άρχισε ο τοκετός τους. Η διαφορά με τις ωδίνες του τοκετού είναι ότι οι ωδίνες του τοκετού επαναλαμβάνονται περιοδικά σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Αρχικά οι ρυθμικές συστολές της μήτρας προκαλούν τη σταδιακή διαστολή του τραχήλου της μήτρας κάτι που συνήθως διαρκεί αρκετές ώρες. Η ένταση και η συχνότητα των συστολών δεν είναι η ίδια συνεχώς. Αρχικά η ένταση των συστολών είναι χαμηλή, όπως επίσης και ο πόνος που αισθάνεται η γυναίκα. Η συχνότητα των συστολών είναι επίσης μικρή (περίπου 1 συστολή κάθε 5 με 7 λεπτά). Αυτό μπορεί να διαρκέσει περίπου 12 με 14 ώρες. Σταδιακά οι συστολές της μήτρας γίνονται ολοένα και συχνότερες και περισσότερο έντονες, ενώ αυτό έχει αποτέλεσμα την ταχύτερη διαστολή του τραχήλου. Συνήθως αυτό το στάδιο χωρίζεται σε δύο φάσεις. Η 1η φάση, ‘λανθάνουσα’, διαρκεί από την έναρξη της διαστολής του τραχήλου έως τα 4cm διαστολής. Από τα 4cm και μετά αρχίζει η ‘ενεργή’ φάση της διαστολής, με την οποία οι συσπάσεις διαστέλλουν τον τράχηλο έως τα 10cm. Η διαστολή του τραχήλου δεν είναι μια διαδικασία που γίνεται αυτόματα, χρειάζεται χρόνο και υπομονή μέχρι να επιτευχθεί το μέγιστο δυνατό άνοιγμά του, που φτάνει τα 10-11 εκ. (τελεία διαστολή), όσο δηλαδή είναι και η περίμετρος του κεφαλιού του εμβρύου. Ο τρόπος για να μετρηθεί το εύρος της διαστολής του τραχήλου είναι με κολπική εξέταση από το μαιευτήρα ή τη μαία του νοσοκομείου.

Αυτό το στάδιο αρχίζει όταν ο τράχηλος είναι πλήρως διεσταλμένος (10cm) και τελειώνει με τη γέννηση του μωρού. Η μέση διάρκεια αυτού του σταδίου είναι 1 έως 2 ώρες, αλλά αυτό διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα και από τοκετό σε τοκετό. Η κάθοδος του εμβρύου μέσα στον κόλπο προκαλεί στην έγκυο έντονο αίσθημα εξώθησης. Η γυναίκα σε κάθε συστολή της μήτρας, δηλαδή σε κάθε πόνο (που τώρα εμφανίζεται κάθε 1 με 2 λεπτά) παρουσιάζει έντονη επιθυμία να σφιχτεί και να γεννήσει τελικά το έμβρυο. Το κεφαλάκι του εμβρύου καταλήγει τελικά στο άνοιγμα των χειλέων του αιδοίου. Με 1-2 εξωθήσεις της μητέρας κάτω από τις οδηγίες του ιατρού ή της μαίας γεννιέται αρχικά το κεφάλι. Σε αυτήν την φάση του φυσιολογικού τοκετού μπορεί να χρειαστεί να πραγματοποιηθεί από τον ιατρό ή τη μαία περινεοτομή, κόβεται δηλαδή το δέρμα και οι υποκείμενοι ιστοί στο κατώτερο μέρος των χειλέων του αιδοίου. Στη συνέχεια θα γεννηθούν οι ώμοι του εμβρύου και τελικά όλο το νεογνό. Ο ιατρός ή η μαία θα απολινώσει και θα κόψει τον ομφάλιο λώρο και το νεογνό θα τοποθετηθεί σε ειδικό χώρο για την φροντίδα του.

Λίγο μετά τον φυσιολογικό τοκετό του νεογνού η μήτρα πραγματοποιεί νέες συστολές, με αποτέλεσμα την έξοδο του πλακούντα και των διαφόρων υμένων που περιβάλλουν το έμβρυο όταν αυτό βρίσκεται μέσα στη μήτρα.  Συνήθως ο πλακούντας αποκολλάται μέσα σε 5-10 λεπτά. Όταν ολοκληρωθεί ο τοκετός, ο μαιευτήρας ελέγχει την μήτρα και  αποκαθιστά με ράμματα τυχόν βλάβες και ρήξεις που υπάρχουν στον τράχηλο της μήτρας, τον κόλπο και το περίνεο της γυναίκας. Η μήτρα συνεχίζει τις συσπάσεις, πολύ ελαφρότερες (υστερόπονοι), ώστε να μικρύνει, στραγγαλίζοντας τα αγγεία που έδιναν αίμα στον πλακούντα, και έτσι αποφεύγεται η αιμορραγία. Κατόπιν η γυναίκα μεταφέρεται και παραμένει για περίπου δύο ώρες στο χώρο της ανάνηψης, αποκλειστικά για λόγους ασφάλειάς της.