ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ, PhD
Μαιευτήρας Χειρούργος Γυναικολόγος

Γυναικολογική Ογκολογία
Λαπαροσκόπηση-Υστεροσκόπηση

Κύηση υψηλού κινδύνου
Προώθηση φυσιολογικού τοκετού

Γυναικολογικός - Μαιευτικός
Υπέρηχος

Κολποσκόπηση, Τεστ Παπ,
HPV-DNA test

Υπογονιμότητα, IVF

Τι λένε οι ασθενείς μας για μας...

ΚΥΣΤΕΣ ΩΟΘΗΚΩΝ

Ορισμός

Μια ωοθηκική κύστη είναι οποιαδήποτε συλλογή υγρού, που περιβάλλεται από ένα λεπτό τοίχωμα, μέσα στην ωοθήκη. Οι κύστεις έχουν ποικιλία μεγεθών, από μερικά εκατοστά έως 20-30 εκατοστά και οφείλονται σε ποικίλα αίτια. Οι ωοθηκικές κύστες επηρεάζουν γυναίκες όλων των ηλικιών. Συμβαίνουν όμως συχνότερα κατά την αναπαραγωγική ηλικία μιας γυναίκας.

Ταξινόμηση

Λειτουργικές κύστεις

· ωοθυλακική κύστη , ο πιο κοινός τύπος ωοθηκικής κύστης.

· Ωχρό σωμάτιο και κύστες ωχρού σωματίου.

Οι λειτουργικές κύστεις είναι οι πιο συνηθισμένες κύστεις της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας. Είναι ακίνδυνες τις περισσότερες φορές και δεν χρειάζονται χειρουργική παρέμβαση. Προκαλούνται από αλλαγές στα επίπεδα των ορμονών και μπορούν από μόνες τους να προκαλέσουν περαιτέρω ορμονική ανισορροπία. Κατά μέσο όρο οι κύστεις αυτές έχουν διάμετρο περίπου 4-5 εκατοστά. Συνήθως υποχωρούν αυθόρμητα μέσα σε 4-8 εβδομάδες. Σπάνια μπορεί να προκαλέσουν κοιλιακό πόνο, ιδιαίτερα αν υποστούν ρήξη και απελευθερώσουν υγρό εντός της περιτοναϊκής κοιλότητας.

Μη Λειτουργικές κύστεις

Α) Καλοήθεις

Κύστες στο πλαίσιο του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών. Η διάγνωση μιας πολυκυστικής ωοθήκης βασίζεται στο μεγάλο της μέγεθος- συνήθως διπλάσιο του φυσιολογικού- και στην παρουσία μικρών κυστών στο εξωτερικό της ωοθήκης.
Ενδομητριωσική κύστη. Αυτή προκαλείται από ενδομητρίωση και σχηματίζεται όταν ένα μικρό μέρος του ενδομήτριου ιστού αιμορραγεί, αποκολλάται, εμφυτεύεται και μεγαλώνει μέσα στις ωοθήκες.
Δερμοειδής κύστη. Προέρχεται από εμβρυικά υπολείμματα και μπορεί να περιέχει δόντια, λίπος, τρίχες. Μπορεί να φτάσουν σε μεγάλο μέγεθος και η πιθανότητα κακοήθους εξαλλαγής είναι μικρότερη από 2%.
Ορώδες κυσταδένωμα
Βλεννώδες κυσταδένωμα
Παραωοθηκική κύστη
Κυστικό αδενοφίμπρωμα/΄Ινωμα

Β) Κύστες οριακής κακοήθειας (borderline) και Κακοήθεις κύστεις ωοθηκών.

Και στις δυο αυτές περιπτώσεις απαιτείται σωστή χειρουργική σταδιοποίηση και αντιμετώπιση της γυναίκας. Οι υποψίες κακοήθειας αυξάνονται όταν εντοπίζονται ορισμένα χαρακτηριστικά στη φυσική εξέταση, στον υπέρηχο και στο ιστορικό της ασθενούς. Εμφανίζονται συχνότερα σε μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες.


Ορώδες κυσταδένωμα	Δερμοειδής κύστη-αφαίρεση

Χειρουργείο της Γυναικολόγου Κατερίνας Παπακωνσταντίνου σε 21 χρόνων κοπέλα με Βλενωδες Κυσταδενωμα ωοθηκης 30 εκ και 6 κιλά βάρος.

Συμπτώματα

Μπορεί να προκαλούν συμπτώματα όπως πόνο στην κάτω κοιλία, πόνο με τις περιόδους, πόνο με τη συνουσία, πίεση της ουροδόχου κύστης ή του έντερου εφόσον είναι ιδιαίτερα μεγάλες. Επιπλοκές, ιδιαίτερα των μεγαλύτερων κυστών είναι η ρήξη τους, η αιμορραγία μέσα στην κύστη, η συστροφή και νέκρωση της ωοθήκης λόγω της διακοπής παροχής αίματος. Σε αρκετές περιπτώσεις η κύστη της ωοθήκης δεν προκαλεί συμπτώματα και είναι τυχαίο εύρημα κατά τη διάρκεια του υπερηχογραφήματος.

Διάγνωση

Ιστορικό-Κλινική εξέταση. Η συμπτωματολογία της ασθενούς θέτει τις πρώτες υποψίες
Υπερηχογράφημα. Το διακολπικό υπερηχογράφημα και το έγχρωμο Doppler αποτελούν την απεικονιστική μέθοδο πρώτης γραμμής. Συνήθως οι κύστες έχουν χαρακτηριστική υπερηχογραφική εικόνα.
Καρκινικοί δείκτες. Πρόκειται για αιματολογικές εξετάσεις (CA-125, CA-19-9, a-FP, LDH). Οι δείκτες αυτοί είναι παθολογικοί σε συγκεκριμένες κατηγορίες κύστεων.
Μαγνητική/αξονική τομογραφία. Μπορεί να απαιτηθούν σε σπάνιες περιπτώσεις, ειδικά όταν υποψιαζόμαστε κακοήθεια.

Θεραπεία

Η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας θα εξαρτηθεί από την παρουσία συμπτωμάτων, το μέγεθος της κύστης, την ηλικία της γυναίκας, την πιθανότητα κακοήθειας.

Παρακολούθηση. Εφαρμόζεται σε όλες τις λειτουργικές, αλλά και σε αρκετές μη λειτουργικές κύστεις. Συστήνεται κλινική εξέταση και υπερηχογραφική παρακολούθηση ανά 6 μήνες. Εφόσον το μέγεθος τους παραμένει μικρότερο των 5 εκατοστών και είναι ασυμπτωματικές μπορεί να συνεχιστεί με ασφάλεια η συντηρητική αντιμετώπιση.
Αντισυλληπτικά δισκία. Χορηγούνται στις λειτουργικές κύστεις όταν προκαλούν διαταραχή του κύκλου, στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, στις ενδομητριωσικές κύστεις.
Χειρουργική αντιμετώπιση. Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων προτιμάται η Λαπαροσκόπηση. Γίνεται είτε κυστεκτομή (αφαίρεση μονό της κύστης και διατήρηση της υπόλοιπης ωοθήκης) ή εξαρτηματεκτομή (αφαίρεση της ωοθήκης-κύστης-σάλπιγγας) σε μεγαλύτερες γυναίκες και ύποπτες βλάβες. Όταν ωστόσο υποψιαζόμαστε κακοήθεια θα πρέπει να εξαιρέσουμε την ύποπτη ωοθήκη με ανοιχτή επέμβαση-λαπαροτομία ή αν προτιμήσουμε την λαπαροσκόπηση να είμαστε προσεκτική κατά την εξαίρεση της κύστης ώστε να μην ραγεί και έχουμε διασπορά της νόσου.

Ωοθηκική κύστη με ύποπτη απεικόνιση κατά τη διάρκεια της λαπαροσκόπησης

Η ιατρός Κ.Παπακωνσταντίνου απέκτησε μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση γυναικών με κύστεις ωοθηκών κατά τη διάρκεια της επί διετίας εξειδίκευσής της στο Queen Charlotte’s Hospital στο Λονδίνο, το οποίο αποτελεί κέντρο αναφοράς για γυναικολογικό καρκίνο. Είναι ιδιαίτερα ικανή στη διαφορική διάγνωση των ωοθηκικών κύστεων με βάση τα συμπτώματά τους και την απεικόνισή τους και στην ανάλογη συντηρητική ή χειρουργική αντιμετώπιση τους.