ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΚΥΗΣΗ ΚΑΙ ΛΟΧΕΙΑ

Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος πολύ πλούσια σε συγκινήσεις. Οι εννέα μήνες της κυοφορίας και ο τοκετός δεν θα σας χαρίσουν μόνο ένα παιδί, αλλά θα ρίξουν ένα διαφορετικό φως στα συναισθήματα, τις σχέσεις και την καθημερινότητά σας. Θα ανακαλύψετε άγνωστες δυνάμεις και δυνατότητες στον εαυτό σας, στο σύντροφό σας και τους άλλους, αλλά και νέα δυναμική στην επικοινωνία μαζί τους. Το μικρό πλασματάκι που μεγαλώνει μέσα στο σώμα σας ετοιμάζεται να γεννηθεί αναζητώντας τη δική του αυτονομία, ενώ το ταίρι σας κι εσείς προετοιμάζεστε για τους καινούργιους σας ρόλους.

Πολύ μεγάλο ρόλο στην ψυχολογία της κυήσεως, παίζει το προηγούμενο ψυχικό status της γυναίκας: γνωρίζεται καλά με τον σύντροφό της; Είναι συνειδητή και από τους δύο η απόφαση για εγκυμοσύνη; Έχει χρειαστεί ψυχολογική υποστήριξη ή θεραπεία τα προηγούμενα χρόνια; Χρειάζεται φαρμακευτική αγωγή με ηρεμιστικά ή αντικαταθλιπτικά κατά την εγκυμοσύνη; Δεν είναι λίγες οι φορές που κάποιος ειδικός – ψυχαναλυτής ή ψυχίατρος με εξειδίκευση στην κύηση –  θα πρέπει να συνεργαστεί με τον μαιευτήρα.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ψυχολογία της εγκύου επηρεάζεται έντονα από τις ορμονικές μεταβολές που συμβαίνουν στην εγκυμοσύνη. Η γυναίκα γίνεται περισσότερο ευέξαπτη, εύθικτη, συναισθηματικά ασταθής με φάσεις μελαγχολίας και παράπονου (»αισθάνομαι απόλυτα μόνη μου», »δεν θα τα καταφέρω μέχρι το τέλος») που εναλλάσσονται με εκρήξεις θυμού (»δεν μπορείτε να με αισθανθείτε», »κανένας δεν με καταλαβαίνει και δε με βοηθάει»). Επειδή αυτές οι αντιδράσεις αμβλύνονται μετά την πάροδο των πρώτων μηνών, η μοναδική αντιμετώπιση είναι η κατανόηση και η υπομονή του περίγυρου, καθώς και η διαρκής παρουσία και επιβεβαίωση που δίνεται στην έγκυο από τους ανθρώπους της.

Είναι απόλυτα φυσιολογικό οι δύο πρώτοι μήνες της εγκυμοσύνης, καθώς και οι δύο τελευταίοι, να είναι οι πιο φορτισμένες ψυχολογικά φάσεις της κυήσεως. Τους δύο πρώτους μήνες έχουμε και τις περισσότερες επιπλοκές όπως έντονες συσπάσεις, αιμόρροια ή αιμορραγία, παλινδρόμηση της κυήσεως, αφού το οικοδόμημα της εγκυμοσύνης είναι ακόμα πολύ εύθραυστο. Ο φόβος της αποβολής κάνει την γυναίκα, δικαιολογημένα, πολύ ανήσυχη, αφού δεν μπορεί να αισθανθεί αν προχωράνε όλα κανονικά. Ο μαιευτήρας με τη σειρά του, το γνωρίζει καλά αυτό και περιμένει διαρκή αγωνιώδη τηλεφωνήματα και απορίες που είναι καλοδεχούμενα. Από τη στιγμή που όλα προχωράνε καλά, η γυναίκα μετά από τέσσερεις μήνες, αρχίζει πλέον να αντιλαμβάνεται τις εμβρυικές κινήσεις, έχει πλέον καθημερινή επικοινωνία με το μωρό της  και έτσι έρχεται μετά την τρικυμία η γαλήνη. Οι δύο τελευταίοι μήνες βρίσκουν την έγκυο οργανικά και ψυχικά, στη μεγαλύτερή της φόρτιση. Δεν μπορεί να μετακινηθεί άνετα, δεν βολεύεται πουθενά στον ύπνο, οι πόνοι στη μέση και το γαστρεντερικό καθώς και η δυσκολία στην αναπνοή, είναι καθημερινή κατάσταση. Ο φόβος του τοκετού, αν τα καταφέρει, αν όλα πάνε καλά με το μωρό, την αποδιοργανώνει ακόμα περισσότερο.

Η ημέρα της κορύφωσης, ο τοκετός, έχει ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μία το άγχος της γέννας, από την άλλη η ανακούφιση ότι όλα σε λίγο θα έχουν τελειώσει καλά. Η διαρκής παρουσία του μαιευτήρα και της μαίας και το καλό περιγεννητικό αποτέλεσμα θα αφήσουν μόνο καλές αναμνήσεις, κάτι που είναι πολύ σημαντικό για τη γυναίκα αφού οι λεπτομέρειες του τοκετού μένουν ανεξίτηλα χαραγμένες στην ψυχή και τη μνήμη.

Ο τοκετός σημασιοδοτεί τον βιολογικό και ψυχολογικό αποχωρισμό του εμβρύου από τη μητέρα και την αρχή μιας άλλης δύσκολης και ψυχολογικά επιφορτισμένης περιόδου, της λοχείας. Η νέα μητέρα, επιφορτισμένη με τα νέα της καθήκοντα, είναι πιθανό να εκδηλώσει συμπτώματα εκνευρισμού, ξαφνικό ξέσπασμα κλάματος, έλλειψη αυτοπεποίθησης, θλίψη, αισθήματα απομάκρυνσης και ενοχής ως προς το βρέφος, δυσφορία, σωματική εξάντληση, άγχος, πονοκέφαλους κ.α . Αυτά τα συμπτώματα βέβαια είναι φυσιολογικά, παρουσιάζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό και οφείλονται κυρίως στις ορμονικές μεταβολές αλλά και στην επιπρόσθετη ευθύνη των νέων καθηκόντων της, καθώς και στην αϋπνία και την κούραση. Ωστόσο, θα πρέπει να εκτιμηθούν ανησυχητικά σημεία κακής εξέλιξης των συμπτωμάτων (παρατεταμένη διάρκεια, μεγάλη ένταση, πάρα πολύ έντονο άγχος, διαφορετική αντίληψη της πραγματικότητας) και το ατομικό και οικογενειακό ιστορικό, ώστε να προλάβουμε την πιθανότητα κατάθλιψης στη λοχεία, η οποία είναι μια σοβαρή ψυχιατρική οντότητα που χρήζει τη βοήθεια ειδικού.